Những lời răn dạy về nói năng giao tiếp

Học ăn, học nói, học gói, học mở.

Tiếng chào, cao hơn mâm cỗ.

Dao năng liếc thì sắc,
Người năng chào thì quen.

Lời nói, gói vàng.

Nói đúng, như gãi vào chỗ ngứa.

Nói ngọt, lọt đến xương.

Nói hay, hơn hay nói.

Nói phải, củ cải cũng nghe.

Lời nói, nên vợ, nên chồng.

Thổi quyên, phải biết chiều hơi,
Khuyên người, phải biết lựa lời khôn ngoan.

Lời nói, chẳng mất tiền mua,
Lựa lời mà nói, cho vừa lòng nhau.

Nói gần, nói xa, chẳng qua nói thật.
Thuốc đắng dã tật - Nói thật mất lòng.

Ăn ngay nói thật, mọi tật mọi lành.

Ăn mặn nói ngay, hơn ăn chay nói dối.
Một câu nói ngay, bằng ăn chay cả tháng.

Một lời nói dối, sám hối bảy ngày.

Ăn có nhai, nói có nghĩ.

Ăn bớt bát, nói bớt lời.

Biết thì thưa thốt,
Không biết, dựa cột mà nghe.

Một sự nhịn, chín sự lành.

Nói như dao chém đá.

Quân tử nhất ngôn.

Một sự thất tín, vạn sự chẳng tin.

Đa ngôn, đa quá. (1)

Rượu nhạt, uống lắm cũng say,
Người khôn nói lắm, dẫu hay cũng nhàm.

Nói chín, thời nên làm mười,
Nói mười làm chín, kẻ cười người chê.

Nói lời, thì giữ lấy lời,
Đừng như con bướm đậu rồi lại bay.

Một lời nói, được quan tiền tấm lụa,
Một lời nói, được dùi đục cẳng tay.

Một lời nói, được quan tiền tấm bánh,
Một lời nói, được đòn gánh phang nghiêng.

Roi song đánh đoạn thời thôi,
Một lời xiết cạnh, muôn đời chẳng quên.

Lời nói, đau hơn roi vọt.

Miếng ngon nhớ lâu, điều đau nhớ đời.

Khẩu Phật, tâm xà.

Nọc người, bằng mười nọc rắn.

Lưỡi sắc hơn gươm.

Lưỡi mềm, độc quá con ong.
Lưỡi không xương, nhiều đường lắt léo.

Miệng nam mô, bụng một bồ dao găm.
Khẩu thiệt đại can qua (2).

Lời nói đọi máu. (3)

Ăn lắm, thì hết miếng ngon,
Nói lắm, thì hết lời khôn hóa rồ.

Khôn ngoan, chẳng lọ nói nhiều,
Người khôn, nói một vài điều cũng khôn.

Chim khôn, tiếc lông,
Người khôn, tiếc lời.

Chim khôn, kêu tiếng rảnh rang,
Người khôn, nói tiếng dịu dàng dễ nghe.

Vàng thời thử lửa, thử than,
Chuông kêu thử tiếng, người ngoan thử lời.

Người thanh, tiếng nói cũng thanh,
Chuông kêu, khẽ đánh bên thành cũng kêu.

Vạ ở miệng ra, bệnh qua miệng vào.

Vạ tay, không hay bằng vạ miệng.

Sảy chân, còn hơn sảy miệng.

Sảy chân, gượng lại còn vừa,
Sảy miệng, biết nói làm sao bây giờ.

Một lời, đã trót nói ra,
Dù rằng bốn ngựa, khó mà đuổi theo.

Lời nói, không cánh mà bay.

Một miệng thì kín, chín miệng thì hở.

Vàng sa xuống giếng, khôn tìm,
Người sa lời nói, như chim sổ lồng.

Rừng có mạch, vách có tai,
Người trong chưa tỏ, người ngoài đã hay.

Vai kia, gánh lắm cũng chồn,
Người khôn nói lắm, có khôn bao giờ.

Đất xấu, trồng cây ngẳng nghiu,
Những người thô tục, nói điều phàm phu.

Hay chửi hay rủa, là quạ dương gian,
Hay hát, hay đàn, là tiên hạ giới.

Nói người, chẳng nghĩ đến ta,
Thử sờ lên gáy, xem xa hay gần.

Nói người, chẳng nghĩ đến thân,
Thử sờ lên gáy, xem gần hay xa.
Đất tốt, trồng cây rườm rà,
Những người thanh lịch, nói ra quý quyền.

Đất tốt, trồng cây rườm rà,
Những người quý giá, nói ra dịu dàng.

Kim vàng, ai nỡ uốn câu,
Người khôn, ai nỡ nói nhau nặng lời.

Trời sinh ra đã làm người,
Hay ăn, hay nói, hay cười, hay chơi.
Khi ăn, thời phải lựa mùi,
Khi nói, thời phải lựa lời chớ sai,
Cả vui, chớ có vội cười,
Nơi không lễ phép, chớ chơi làm gì.

Con ơi, mẹ bảo con này,
Học hành chăm chỉ, cho tày người ta
Con đừng học thói chua ngoa,
Họ hàng ghét bỏ, người ta chê cười,
Dù no, dù đói, cho tươi,
Khoan ăn, bớt ngủ, là người lo toan.

Bảo vâng, gọi dạ, con ơi,
Vâng lời sau trước, con thời chớ quên.
Công cha, nghĩa mẹ, khôn đền,
Vào thưa, ra gửi, mới nên con người.

Chú thích
(1) Nói nhiều hay quá lời.
(2) Lời nói gây ra chiến tranh.
(3) Lời nói bát máu.